Ένα σκυλί με ένα σκοινί που σάπιζε μέσα στο δέρμα του, αυτό ήταν ο Sir Μένιος που ζει τώρα σ’ ένα σπίτι με κήπο στην Αγγλία. Μια περιοχή κοντά στην Αθήνα γεμάτη με παρατημένα ζώα – αλλά μήπως και με παρατημένους ανθρώπους; Ένας σύλλογος από το Λονδίνο που φροντίζει τα αδέσποτα της Ελλάδας, μια ομάδα νέων εθελοντών που περιθάλπουν αδέσποτα ζώα στον Ασπρόπυργο και τα Greekies, τα αδέσποτα από την Ελλάδα που υιοθετούνται στο εξωτερικό: είναι οι ήρωες της ταινίας “Greek Animal Rescue” του Μενέλαου Καραμαγγιώλη που προβάλλεται στο CineDoc στις 1 και 5 Νοεμβρίου. Μια κινηματογραφική αλληγορία όσων συμβαίνουν στην Ελλάδα της κρίσης βασισμένη σε αληθινές ιστορίες που διαδραματίζονται σε γειτονιές«αόρατες» κοντά στην Αθήνα, τις οποίες δεν βλέπουμε ή δεν θέλουμε να ξέρουμε.
«Η ταινία ξεκίνησε με αφορμή τα αδέσποτα που έβλεπα στις διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας, τα οποία κυκλοφορούσαν, συμμετείχαν, έτρεχαν να γλυτώσουν από τα ΜΑΤ!», εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Τυχαία συνάντησα αργότερα στο Λονδίνο τη Βέσνα Τζόουνς που ήρθε το ‘89 στην Ελλάδα για τουρισμό, είδε τόσα αδέσποτα, έγραψε άρθρα, άρχισαν να έρχονται προσφορές και έτσι δημιουργήθηκε μια φιλοζωική ομάδα, που στήριζε παράλληλα κι άλλες φιλοζωικές στην Ελλάδα με τροφές, εμβόλια, στειρώσεις κλπ. Σιγά σιγά ανακαλύψαμε ομάδες ανθρώπων που βοηθάνε τ’ αδέσποτα. Αυτό που δεν είχαμε φανταστεί είναι τι συμβαίνει στον Ασπρόπυργο. Βρίσκεται μόλις λίγα λεπτά απ’ την Αθήνα, αλλά όταν μπαίνεις στην περιοχή, νιώθεις σαν να έχεις περάσει τα σύνορα για άλλη χώρα. Υπάρχουν σοβαράοικολογικά θέματα εκεί».
Η εικόνα της περιοχής είναι πραγματικά ζοφερή. Μια λίμνη από πίσσα που μπορεί να καταπιεί ζώα, αλλά και ανθρώπους. Τα αποκαΐδια του εργοστασίου ανακύκλωσης που καταστράφηκε πριν από λίγα χρόνια, απλώνοντας τον καπνό του παντού. Παράνομα κυνοκομεία και καταυλισμοί.
Στην περιοχή αυτή, όπου 70 σκυλιά βρέθηκαν σε σπιτάκι γιαγιάς που λειτουργεί ως παράνομο κυνοκομείο ή που οι κυνηγοί παρατούν τα σκυλιά τους όταν πια δεν τους είναι χρήσιμα, δραστηριοποιείται και η οργάνωση Τα φαντάσματα του Ασπρόπυργου. «Αυτά τα παιδιά γυρνώντας απ’ τις δουλειές τους έβλεπαν τα σκυλιά. Αυτοοργανώθηκαν μέσα και απ’ τα social media και τα Σάββατα, αντί να πίνουν καφέ στη γειτονιά τους, κατεβαίνουν στον Ασπρόπυργο, παρέχουν φροντίδα, τροφή, ιατρική περίθαλψη,συνεργάζονται με κλινικές ζώων. Δεν ξέρουμε, βέβαια, αν φαντάσματα είναι τα ζώα ή και οι άνθρωποι εκεί, που περιφέρονται σαν φαντάσματα…».
Η ταινία προβλήθηκε πρώτη φορά πέρυσι στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά και προβληματισμό. «Μια κυρία αναρωτήθηκε γιατί ασχολούμαστε με τα σκυλιά κι όχι με τα παιδιά. Έτσι άρχισε ένα ενδιαφέρον ντιμπέιτ, ότι βοηθώντας τα ζώα βοηθάς και τους πληθυσμούς περιοχών που ζουν εγκλωβισμένοι κι απομονωμένοι εκεί, βοηθάς περιοχές και οικογένειες που δεν έχουν στοιχειώδη πρόσβαση στην υγεία, εκπαίδευση – υπάρχουν για παράδειγμα Ρομά που δεν τους θέλουν στο σχολείο. Παράλληλα αλλάζει η συμπεριφορά των οικογενειών αυτών που πριν είχαν τα ζώα για παιχνίδι. Τώρα στηρίζονται κι εκπαιδεύονται, ώστε να τα φροντίζουν. Και υπήρξε κινητοποίηση για να λυθεί το πρόβλημα με τη λίμνη πίσσας απ’ το παρατημένο εργοστάσιο».
«Είναι ένα κίνημα για την απελευθέρωση των ζώων, αλλά και τη δική μας απελευθέρωση μέσα απ’ την προσφορά», λέει μια εθελόντρια της οργάνωσης στην ταινία. «Η διείσδυση όλων εμάς που ζούμε σε πιο προστατευμένες περιοχές της Αθήνας κάνει λιγότερο απομονωμένους τους κατοίκους της περιοχής και κινητοποιεί την υποστήριξή τους», σχολιάζει ο ΜενέλαοςΚαραμαγγιώλης. «Τους δίνει βήμα να μιλήσουν. Μέσα από τα γυρίσματα, που κράτησαν χρόνια, είδαμε πώς μια πρωτοβουλία υποστήριξης ζώων ή παραγωγής ντοκιμαντέρ, μπορεί να λειτουργήσει διαδραστικά σε πληθυσμούς που αφορά η ταινία».
Το Greek Animal Rescue γυρίστηκε στο πλαίσιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους», που προβάλλεται στην ΕΡΤ και καταπιάνεται με ευάλωτες και ευπαθείς ομάδες πληθυσμού. «Τα γυρίσματα ήταν απαιτητικά, γιατί έχουμε να κάνουμε με τις ιδιαίτερες ανάγκες της περιοχής και το φόβο ανθρώπων που ζουν εκεί. Η κάμερα λειτουργεί εκεί απειλητικά, όπως και κάθε “εισβολέας”. Ένιωθαν ότι είναι αδιάκριτη, τους παρακολουθεί και ότι ίσως είχε σκοπό την καταστολή παραβατικώνσυμπεριφορών που αναπτύσσονται. Έτσι έπρεπε να δημιουργηθεί μια πολύ ειδική σχέση, μέχρι που φτάσαμε σ’ ένα σημείο να μην τους απασχολεί η κάμερα. Μάλιστα, άρχισαν να το βλέπουν σαν τρόπο ν’ ακουστούν. Έτσι, συνέχισαν να μας καλούν με διάφορες ευκαιρίες, τόσο κατά το μοντάζ, όσο και μετά την ολοκλήρωση των ταινιών».
Τα γυρίσματα κράτησαν 4 χρόνια και, λόγω των σχέσεων που δημιουργήθηκαν με τους πρωταγωνιστές αυτών των ταινιών, συνεχίζονται και μετά την ολοκλήρωση των 12 ταινιών για τις Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους. Γι’ αυτό το Ίδρυμα Ωνάση και η Submarine στο Άμστερνταμ (interactive docs και virtual reality projects) σχεδιάζουν μια διαδραστική πλατφόρμα όπου θα μπορεί να δει κανείς τις 12 ταινίες εμπλουτισμένες με άλλες ταινίες και υλικό που δείχνουν τι κάνουν σήμερα οι ήρωές τους και δίνουν τη δυνατότητα μιας άμεσης επαφής του θεατή με τις ταινίες και με τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που πρωταγωνιστούν. «Δημιουργείται ένα διαδραστικό ντοκιμαντέρ, απλωμένο σε χώρο και χρόνο, που γίνεται αφορμή διαλόγου και επικοινωνίας με τους θεατές. Οι ταινίες θα μπορούν να προβάλλονται και σ’ άλλους χώρους εκτός των κινηματογράφων (όπως φυλακές, σχολεία, Πανεπιστήμια) και θα δίνουν μια ευρύτερη αντιμετώπιση των καίριων αυτών θεμάτων», εξηγεί ο Μενέλαος.
Τα Greekies, τα αδέσποτα από την Ελλάδα, είναι αγαπητά στο εξωτερικό. Προσαρμόζονται εύκολα, είναι επικοινωνιακά και φιλικά και υιοθετούνται από ανθρώπους έξω με αυστηρές προϋποθέσεις – όπως να έχουν αυλή στο σπίτι και αρκετό ελεύθερο χρόνο. «Μιλάμε για σκυλιά με ανίατες αρρώστιες, αναπηρίες και παραμορφώσεις, που δεν πάνε στον καιάδα, αλλά βρίσκουν στέγη να ζήσουν. Κι επειδή υπάρχει καχυποψία, τι γίνεται έξω μ’ αυτά τα σκυλιά, η ταινία τα παρακολουθεί επί χρόνια και βλέπει ότι ζουν πολύ όμορφα σε άλλες οικογένειες. Το μήνυμα λοιπόν είναι μην αγοράζετε, υιοθετήστε ζώα!».
Η σκηνοθέτης και καλλιτέχνης Πανδώρα Μουρίκη, πρώην διευθύντρια προγράμματος της ΕΡΤ, αποφάσισε να πάρει ένα σκυλί απ’ την περιοχή και παρακολουθούμε το καλωσόρισμά του στο νέο του σπίτι. «Νιώθουμε όλο και πιο πολύ παρατημένα αδέσποτα», την ακούμε να λέει στην ταινία.
«Στην πορεία έβλεπα ότι τα ζώα έχουν μια παράλληλη ζωή με αντιστοιχίες με τη δική μας», συμπληρώνει ο Μενέλαος. «Είναι μια αλληγορία, για το πώς νιώθουμε αβοήθητοι, καχύποπτοι με τη βοήθεια απ’ το εξωτερικό, δεν ξέρουμε πώς να διαχειριστούμε τη κρίση, ξενιτευόμαστε… Υπάρχουν αντιστοιχίες με αυτό που μας συμβαίνει, που μας κάνει όλους παγωμένους και δυσκολεμένους».
—
Info:
CineDoc: “Greek Animal Rescue” του Μενέλαου Καραμαγγιώλη |
Αθήνα: Τετάρτη 1 Νοεμβρίου, 19:30 στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και Κυριακή 5 Νοεμβρίου, 16:00 στον κινηματογράφο Δαναό
Θεσσαλονίκη: Τετάρτη 1η Νοεμβρίου, στις 21.00 στην Αίθουσα «Σταύρος Τορνές»
Πάτρα: Τετάρτη 1η Νοεμβρίου, στις 21.30 στον Κινηματογράφο Πάνθεον
Αμαλιάδα: Τετάρτη 1η Νοεμβρίου, στις 22.00 στο CineCinema
Κερδίστε προσκλήσεις για την προβολή της ταινίας στην Αθήνα
Η ταινία θα προβληθεί το 2018 στην ΕΡΤ στο πλαίσιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους»
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
Άννα Ρούτση /elculture.gr