Education is not something you can finish. Isaak Asimov
[dropcap]Ο[/dropcap] πρώτος αρχαϊκός άνθρωπος εμφανίστηκε 500.000 χρόνια πριν, ενώ ο σύγχρονος ανατομικός άνθρωπος πριν από 200.000 χρόνια. Η διαφορά μεταξύ των προηγούμενων δύο ωστόσο δεν αφορούσε τον εγκέφαλο, μα την υπόλοιπη ανατομία. Άρα δεν θα ήταν λάθος να υποστηρίξουμε πως 500.000 χρόνια πριν, ο πρώτος άνθρωπος εμφανίστηκε στον πλανήτη, κ έπρεπε όντως να επιβιώσει με όλες του τις δυνάμεις και να εξελιχθεί, ειδάλλως να εξαφανιστεί.
Από την αρχή της ύπαρξης του ο Homo κατανόησε την σωματική του υστέρηση εν σχέση με τα άλλα ζώα. Άρα έπρεπε να αξιοποιήσει τα ισχυρότερα βιολογικά του πλεονεκτήματα για να επιβιώσει: το μυαλό του και την γλώσσα (επικοινωνία, οργάνωση).
Mέχρι την εμφάνιση της πρώτης γλώσσας, ο άνθρωπος δεν διέφερε πολύ από τα κοινά θηρία. Γονιμοποιούταν στις σπηλιές μέσω οργίων, χωρίς να γνωρίζει τι σημαίνει ‘όργιο’. Δεν γνώριζε οτι ο διπλανός του, που συμπαθούσε ανεξήγητα, ήταν ο αδερφός του, ή ο πατέρας του. Όταν πέθαινε ο πατέρας του (που δεν γνώριζε την ιδιότητα του), ένιωθε μια ακατανόητη θλίψη, μόλαταυτα έπρεπε να τον σηκώσει και να πάει να τον πετάξει κάπου μακριά από την σπηλιά, σε έναν γκρεμό, γιατί βρωμούσε και αποσυντεθόταν.
H πρώτη γλώσσα κατασκευάστηκε πριν περίπου 150.000 χρόνια. Έτσι ο άνθρωπος άρχισε να οργανώνεται καλύτερα. Για να οργανωθεί, έπρεπε και να πειθαρχηθεί. Περνούσε τις πρωτόγονες γνώσεις του στις επόμενες γενιές προφορικά, για παράδειγμα ποιους καρπούς έπρεπε να φάει και ποιους όχι, σε ποιες περιοχές έπρεπε να κυνηγήσει τον χειμώνα κ σε ποιες όχι κτλ. Όμως υπήρχε ένα πρόβλημα στην μετάδοση των γνώσεων: αν ο άνθρωπος πέθαινε οι γνώσεις χάνονταν.. Έπρεπε κάπως οι γνώσεις αυτές να βγουν έξω από τα ‘κεφάλια’ των ανθρώπων και να ‘μείνουν’, διαθέσιμες προς όλους.
Κάπου το 3.500 π.Χ. η πρώτη γραπτή γλώσσα κατασκευάστηκε στην Αρχαία Μεσοποταμία, κυρίως για εμπορικούς, υπολογιστικούς λόγους. Μ’ αυτά κ μ’ αυτά, η γλώσσα αναπτύχθηκε, κ ταξίδεψε στην Αίγυπτο κ στην Αρχαία Ελλάδα, όπου εκεί ρίζωσε κ εξελίχθηκε. Από την Αρχαία Ελλάδα ταξίδεψε μαζί με ιδέες, μέσα σε καράβια, κ διαχύθηκε σε όλο τον, γνωστό τότε, κόσμο!!
Τώρα πια οι γνώσεις μπορούσαν να καταγραφούν, κ να μείνουν ως παντοτινό τεκμήριο για τους επόμενους. Οι επιστήμες αναπτύχθηκαν, το ίδιο και η τεχνολογία, η ιατρική, το ίδιο και η ηθική. Ο άνθρωπος άρχισε να ζει περισσότερο, να ευημερεί, και να είναι ευτυχισμένος. Και φτάσαμε στο σήμερα.
Αυτή τη στιγμή διανύουμε την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, την επανάσταση της τεχνολογίας. Νέες μορφές αναλφαβητισμού συνεχώς προκύπτουν (οι ψηφιακά αναλφάβητοι από τη μία, και οι εξπέρ στην τεχνολογία από την άλλη, που δεν γνωρίζουν όμως να εκφραστούν κατάλληλα, να κάνουν βασικούς μαθηματικούς υπολογισμούς, και να θυμηθούν σημαντικά ιστορικά γεγονότα της χώρας τους) ενώ η κοινωνία της γνώσης προχωρά αυτόνομα, για όσους φροντίσουν να την παρακολουθούν.
Δεν είναι απαραίτητο να σπουδάσεις, αρκεί να διαβάσεις και να ασχοληθείς. Αν αποφασίσεις να σπουδάσεις όμως, ποτέ δεν είναι αργά. Από την άλλη, ακόμα και αν σπούδασες, δεν είναι απαραίτητο πως είσαι ‘καλυμμένος’. Ένα πτυχίο μπορεί και να μην σημαίνει τίποτα. Δύο πτυχία μπορεί να μην σημαίνουν τίποτα. Κάθε χρόνο σχεδόν, κορμοί γνώσης ανεξαρτητοποιούνται από προϋπάρχουσες γνωστικές συσσωματώσεις, κ νέες επιστήμες δημιουργούνται και αναπτύσσονται. Η γνώση είναι απέραντη και εμείς έχουμε χρέος να την εξερευνήσουμε.
Το Ελληνικό αλλά κ το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, εξασφαλίζουν όλα τα δικαιώματα του πολίτη στο θέμα της ελεύθερης παιδείας. Της δια βίου δωρεάν παιδείας. Αρκεί να παίξεις με τους όρους του συστήματος.
Στην Ελλάδα υπάρχει το σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Στις οποίες μπορεί να συμμετέχει ο καθένας, αρκεί κάποτε να τελείωσε το Λύκειο. Αν δεν το τελείωσε, μπορεί να το κάνει ανά πάσα στιγμή κ να προχωρήσει.
Έχοντας τελειώσει Πολιτικές Επιστήμες το 2003 στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγκχαμ, την Παρασκευή 28/08 πληροφορήθηκα πως πέρασα 4ος στην Σχολή Κοινωνικής Θεολογίας κ Θρησκειολογίας στο Ε.Κ.Π.Α. Ετών 39. Είμαι άραγε ο μόνος που το πέτυχε στην Ελλάδα; Όχι. Για παράδειγμα, με μια πολύ πρόχειρη ‘έρευνα’ στις τριγύρω περιοχές, έμαθα για έναν 50άρη που πέρασε Κοινωνική Πολιτική στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Μία 45άρα που πέρασε Φιλολογία στο ΕΚΠΑ. Έναν 40 άρη κ έναν 55 άρη που πέρασαν στην Γεωπονική Σχολή Αθηνών. Δυστυχώς δεν είμαι ενήμερος για την ποσόστωση των ‘ώριμων’ υποψηφίων στην επικράτεια, εν έτη 2020.
Όπως και να ‘χει, μπορεί απλά να θες να σπουδάσεις κάτι εις βάθος, για σένα. Μπορεί να θες κοινωνική αναγνώριση. Μπορεί να θες ένα πτυχίο για λόγους εργασιακής προαγωγής. Μπορεί απλά να θες να ανεβάσεις τον δείκτη της κοινωνικής σου επιβίωσης.
Κατά βάθος όμως πιστεύω πως όσοι σπουδάζουν σε προχωρημένη ηλικία, είναι γιατί δεν θέλουν να μοιάζουν στους πρωτανθρώπους που προανέφερα. Γιατί όπως βλέπουμε τους αρχαϊκούς ανθρώπους εμείς σήμερα, έτσι θα μας βλέπουν και εμάς οι άνθρωποι του μέλλοντος: ως πρωτόγονους. Και είναι κρίμα λοιπόν, γιατί εκείνοι δεν είχαν επιλογή. Εμείς έχουμε.